محرک‌های اصلی تقاضای مس عبارتند از افزایش مستمر سرعت و ظرفیت سیستم‌های ارتباطی و نیاز رو به رشد برای توزیع برق. سایر عوامل عبارتند از تلاش برای کاهش اتساع گازهای گل‌خانه‌ای و سرمایه‌گذاری بر روی فناوری‌های پاک، ذخیره‌سازی انرژی و بهبود کارآیی تجهیزات. اما آیا عرضه می‌تواند هماهنگ با تقاضا باشد؟

ماهنامه پردازش- به نظر می‌رسد چشم‌اندازهای بلندمدت تقاضای جهانی مس، بر مبنای ارزش این فلز به عنوان یک کنداکتور الکتریکی و حرارتی همراه با قابلیت انعطاف‌پذیری و نرمی آن نویدبخش است. به علاوه، یک موضوع مورد تأکید در تحقیق جدید انجمن بین‌المللی مس (ICA) که در طول کارگاه شورای بین‌المللی مس (ICA – IWCC) در لندن و در ماه اکتبر ارایه شد، افزایش مستمر سرعت و ظرفیت سیستم‌های ارتباطی به عنوان محرک بلندمدت برای تقاضای این محصول است.

به علاوه، تلاش‌های رو به رشد جهانی برای کاهش اتساع گازهای گل‌خانه‌ای به منظور جلوگیری از تغییرات آب و هوایی، فشار فزاینده‌ای را برای سرمایه‌گذاری بر روی فناوری‌های پاک، ذخیره‌سازی انرژی و کارآیی بهینه تجهیزات وارد کرده‌اند که همگی نیازمند استفاده از مس هستند.

در این کارگاه، تغییرات جمیعت‌شناسی و رشد جمعیت نیز به عنوان محرک‌هایی قوی در خصوص تقاضای مس معرفی شدند. بر اساس تحقیق انجام شده برای ICA توسط مترا مارتک (Metra Martech) که بر سه حوزه مهم رشد تقاضای مس یعنی خودروهای برقی، تولید برق تجدیدپذیر و بخش عمران تأکید کرده بود «تا سال ۲۰۳۰، جمعیت طبقه متوسط در جهان به پنج میلیارد و ۶۰۰ میلیون نفر خواهد رسید که نشانگر چهار درصد افزایش سالانه است و باعث ایجاد تقاضای جدید برای ساخت خانه و ساختمان‌های تجاری خواهد شد.»

قیمت‌های متغیر

علیرغم چشم‌انداز بلند و مثبت تقاضا برای فلز سرخ، قیمت‌های مس با تضادهای قابل توجهی در طول سال ۲۰۱۹ مواجه بوده‌اند. وقفه‌های رخ داده در عرضه، در سال جاری زیاد بودند از جمله اعتصاب‌ها در کودلکو (Codelco)، کوکویکاماتا (Chuquicamata)، سیل در شیلی، کاهش تولید در کارخانه‌های ذوب فلزات شیلی و برخی وقفه‌های برنامه‌ریزی نشده در آفریقا و اروپا.

تحلیلگران خاطرنشان می‌سازند که محدودیت‌های عرضه در پرو، شیلی و زامبیا هم‌چنان مشهود هستند.

بر اساس داده‌های پژوهشی فست‌مارکتس، مسیر قیمت‌های مس در سال جاری به شدت متلاطم بوده است. قیمت نقدی مس بازار بورس فلزات لندن به طور میانگین ۶ هزار و ۲۱۱ دلار در هر تن در سه ماهه نخست بود.

کاهش رشد اقتصادی چین تا حدی به دلیل تصمیم مقامات این کشور برای افزایش بودجه فعالیت‌های زیرساختاری و کاهش مالیات‌ها بود که باعث گردید تقاضای مس نسبتاً ترقی یابد.

اما کاهش ۱۰ درصدی در میزان فروش خودرو در نیمه نخست سال در چین، ترمز تقاضای فلز سرخ را کشید. بنابر اعلام انجمن توسعه مس انگلستان، وزن کلی مس در یک خودرو معمولاً بین ۵ کیلوگرم در یک خودروی کوچک تا ۲۸ کیلوگرم در یک مدل لوکس است.

برویس میکانیکرزای (Boris Mikanikrezai) تحلیلگر مس فست‌مارکتس می‌گوید: «اختلافات تجاری آمریکا و چین نقشی کلیدی در عملکرد منفی قیمت‌های مس ایفا کرده است. در دسامبر ۲۰۱۷، قیمت مس در بازار بورس فلزات لندن به اوج خود رسید در حالی که اختلافات تجاری آمریکا و چین رسماً در ژانویه ۲۰۱۸ آغاز گردید.»

کولین همیلتون (Colin Hamilton) مدیر بخش تحقیقات کالا در بازارهای سرمایه‌ای بی‌ام‌او (BMO) می‌گوید: «امسال با کاهش فعالیت‌های قوی زیرساختاری در خارج از چین و در نتیجه کاهش تقاضا آغاز شد. پس از آن، تقاضا در چین نیز روند نزولی خود را حفظ کرد و بدون این که رقابتی بین واحدهای تولیدی وجود داشته باشد، قیمت‌ها نیز در سراشیبی سقوط افتادند.»

قیمت رسمی روزانه نقدی مس در بازار بورس فلزات لندن (دلار در هر تن)

پیش‌بینی‌های قیمت نقدی مس در بازار بورس فلزات لندن (دلار در هر تن)

آوریل امسال شاهد بسته شدن جاده معدن لاس‌بامباس (Las Bambas) متعلق به ام‌ام‌جی (MMG) در پرو بود که در جریان آن، معترضان روند تولید را مختل کردند. اعتراضات باعث نگرانی ذینفعان درباره عرضه جهانی مس شدند.

به طور کلی، بازار شاهد بود قیمت نقدی مس در بازار بورس فلزات لندن که در سه ماهه دوم به ۶ هزار و ۱۲۱ دلار در هر تن رسیده بود، در سه ماهه سوم کاهش یافته و به هر تن پنج هزار و ۸۰۰ دلار برسد. تحلیلگران فست‌مارکتس پیش‌بینی می‌کنند که سه ماهه چهارم سال ۲۰۱۹ با میانگین قیمت هر تن ۶ هزار و ۸۰ دلار به پایان برسد.

جریان موجودی

برای سه ماهه سوم، فصلنامه گزارش فلزات وابسته به مجله سوکدن فایننشال ( (Sucden Financialبر این نکته تأکید کرده که موجودی بازار بورس فلزات لندن نسبت به آغاز سال ۲۰۱۹ افزایش یافته یعنی ۱۱۶ درصد در کل سال اما تنها ۹/۵ درصد در سه ماهه سوم و به ۲۶۴ هزار تن خواهد رسید که تقاضای ضعیف مصرف‌کنندگان نهایی مس را تأیید می‌کند. مس با رکود قابل توجهی در سه ماهه چهارم روبرو خواهد شد. این به دلیل تقویت دلار، افزایش موجودی، کاهش شاخص‌های کلان اقتصادی و ریسک‌گریزی خواهد بود.

انتظار می‌رود طول بکشد تا محرک‌های بانک‌های مرکزی بتوانند تقاضای مصرف‌کنندگان نهایی را بهبود بخشند. هم‌چنین، برخی سرمایه‌گذاران کاهش قدرت دلار را در سال ۲۰۲۰ پیش‌بینی می‌کنند.

هفته نامه ۲۹ اکتبر فست‌مارکتس با عنوان پیگیری بازار فلزات پایه نشان می‌داد که از منظر جریان موجودی کالا، بازار جهانی مس پالایش شده شروع به سخت‌تر شدن از نیمه دوم سال به ویژه در چین کرده در حالی‌که مابقی جهان وضعیتی متعادل دارد.

گزارش شده که «موجودی ملموس مس در جهان به حدود ۱۴۵ هزار تن یا ۱۹ درصد در نیمه نخست سال ۲۰۱۹ افزایش یافته است. البته میزان موجودی از ابتدای نیمه دوم سال تا ۱۱۰ هزار تن کاهش یافته که نشانگر سخت‌تر شدن تصویر اصلی است.»

این گزارش کسری امسال بازار جهانی مس پالایش شده را ۲۷۹ هزار تن پیش‌بینی می‌کند.

میکانیکرزای می‌گوید: «امسال، سال بسیار سختی برای مس بوده است. در حالی‌که بازار مس پالایش شده سخت‌تر شده است، مس از اواسط ماه آوریل در سراشیبی سقوط قرار گرفته که ناشی از جریانات منفی به دلیل ترس از رکود در بخش تولید جهان در نتیجه استمرار اصطکاک‌های تجاری بوده است.»

همیلتون با نگاهی رو به جلو می‌گوید: «ما شاهد کسری بیشتر بازار مس در سال ۲۰۲۰ تا حدود ۲۹۰ هزار تن خواهیم بود. برای رسیدن به این نقطه، ما باید شاهد پایان کسری موجود در میان مصرف‌کنندگان غیرچینی و تکمیل پروژه‌های چین باشیم تا این کشور از نظر نرخ رشد، به مسیر مثبت خود بازگردد. ما مجدداً شاهد رشد عرضه خواهیم بود اما تنها بین یک تا درصد.»

در عین حال، میکانیکرزای می‌گوید: «برای سال ۲۰۲۰، ما انتظار کسری بیشتر یعنی ۲۶۴ هزار تن را داریم زیرا (۱) رشد محصول پالایش شده هم‌چنان به دلیل موجودی پایین مواد خام محدود خواهد بود؛ و (۲) رشد مصرف محصولات پالایش شده باید با تأثیری مثبت از جانب روندهای تسهیل‌کننده سیاست‌های جهانی در این سال تهییج شوند.» او توضیح می‌دهد که برای تأثیرگذاری بر سیاست‌های تسهیل‌کننده و بهبود شرایط اقتصادی معمول، به یک بازه زمانی ۶ تا ۹ ماهه نیاز است.

پیش‌بینی قیمت‌ها در سال ۲۰۲۰

اکثر تحلیلگران موافق هستند که قیمت‌های مس طی دو فصل آینده افزایش خواهند یافت. داده‌های فست‌مارکتس نیز پیش‌بینی می‌کنند که این رقم رشد کرده و به میانگین ۶ هزار و ۹۰۰ دلار در هر تن تا سه ماهه چهارم سال ۲۰۲۰ برسد. در حالی که برخی تحلیلگران قیمت مس در پایان سال ۲۰۱۹ را ۶ هزار دلار در هر تن برآورد کرده‌اند اما دیگران قیمتی بالاتر را مد نظر دارند یعنی پیش‌بینی میانگین ۶ هزار و ۵۰۰ دلار در هر تن در سه ماهه چهارم سال ۲۰۱۹٫

اگرچه قیمت مس پایین است اما بسیاری تحلیلگران پیش‌بینی می‌کنند قیمت فلز سرخ در ماه‌های آتی تکان خواهد خورد به ویژه این که آمریکا و چین مذاکرات خود را از سر گرفته‌اند.

تریستان فلچر (Tristan Fletcher) مدیر عامل ChAI که راه‌حل‌هایی را جهت کاهش ریسک قیمت محصولات فلزی به تولیدکنندگان ارایه می‌دهد، بر این باور است که اعتراضات اخیر در شرکت کودلکوی شیلی جرقه گمانه‌زنی‌ها در خصوص قیمت مس بوده است.

فلچر می‌گوید: «همان‌گونه که مدل‌های ما نشان می‌دهند، این گونه افزایش قیمت‌ها اغلب کوتاه مدت هستند و از آنجا که متقاعد شده‌ایم جنگ تجاری آمریکا و چین برای مدتی ادامه خواهد یافت، لذا باور داریم افزایش قیمت رخ خواهد داد. ما تأثیر ریسک فشارهای تورمی بر قیمت مس را پایین می‌دانیم زیرا فکر می‌کنیم شورای ذخایر فدرال به دنبال رشدی کنترل شده است.»

فلچر نیز کمی اعتقاد به افزایش قیمت‌ها در سال ۲۰۲۰ دارد و می‌گوید: «تعادل ریسک سیاسی جنگ‌های تجاری با عوامل کالن هم‌چون تورم و تقاضای تجار و بازارهای فیزیکی باعث می‌شوند که چشم‌انداز ما برای سال ۲۰۲۰ نشانگر پیش‌بینی اندکی افزایش در قیمت مس باشد.»

محرک‌های کلیدی بلند مدت

گروه بازارهای سرمایه‌ای بی‌ام‌او (BMO) روند رشد تقاضای جهانی مس را حدود ۲/۵ درصد CAGR ، به کمک افزایش مصرف مس از طریق انرژی‌های تجدیدپذیر و خودروهای برقی می‌داند. این گروه استمرار رشد چین را البته کم و بیش در سطح میانگین جهانی پیش‌بینی می‌کند. همیلتون می‌گوید: «هند و آسه‌آن (ASEAN) سریع‌تر رشد خواهند کرد و رشد دنیای توسعه یافته کندتر خواهد بود.»

در کارگاه ICA-IWCC، کریستینا داوسون (Krystyna Dawson) مدیر BSRIA تأکید کرد چگونه در سال ۲۰۳۰، فرصت‌ها برای مس در مراکز داده‌ها در آمریکای شمالی به رهبری شرکت‌هایی هم‌چون اپل، گوگل و فیس‌بوکس شکوفا خواهد شد. «برآورد شده تا سال ۲۰۳۰، مراکز بزرگ و کلان داده‌ها، ۶۷ درصد تقاضای مس را در بخش تولید محتوا به خود اختصاص دهند که ۳۷ درصد افزایش را نسبت به سال ۲۰۱۸ نشان می‌دهد که این به دلیل رشد تلفن‌های هوشمند، شهرهای هوشمند و زیرساختارهای حمل و نقل هوشمند خواهد بود. احتمالاً تقاضا از ۵۴۳ هزار تن در سال ۲۰۲۰ به ۷۲۵ هزار تن تا سال ۲۰۳۰ افزایش خواهد یافت.»

ابتکار راه ابریشم جدید چین، زیرساختارها را در اختیار کشورهای کمتر ثروتمند قرار می‌دهد که به طور کامل در پیش‌بینی غربی‌ها مد نظر قرار نمی‌گیرند در حالی که در آمریکا، نیاز به ایجاد زیرساختار در «ابتکار زیرساختاری» رییس جمهور ترامپ مورد تأکید قرار گرفته است.

بر اساس گزارش فصلنامه فلزات متعلق به سوکدن، در میان مدت، چین هم‌چنان یک محرک بسیار مهم در بازار امروز خواهد بود. سرمایه‌گذاری در شبکه برق چین تا پایان ماه اوت ۲۰۱۹، ۱۵/۲ درصد (دو میلیارد و ۳۷۰ میلیون یوان) کاهش یافته که باعث سفارشات ضعیف کابل و سیم شده است.

اتحادیه مس (Copper Alliance) با اشاره به گزارش سوکدن، خاطرنشان ساخته که تأسیسات برق چین، ۱۳/۳ درصد کل بازار مصرف نهایی این کشور را تشکیل می‌دهد که سه میلیون و ۸۶۰ هزار تن مس مصرف می‌کند. این اتحادیه برآورد می‌کند که بخش برق در صنعت ساختمان و عمران، ۶ میلیون تن مس مصرف می‌کند یا ۲۰/۶ درصد بازار مصرف نهایی را تشکیل می‌دهد.

فلچر تأکید می‌کند: از یک سو، ما اعتقاد داریم که سرمایه‌گذاری مستمر شبکه برق توسط دولت چین در ترکیب با افزایش درآمد خانوارها که محرک خرید لوازم خانگی سفید است، به تقاضا و افزایش قیمت مس کمک خواهد کرد. از سوی دیگر، ما شاهد احتیاط بیشتر در ارتباط با یک چشم‌انداز کلان منفی و بازاری نه چندان پر رونق هستیم که باعث فشار برای حرکت در جهت مخالف می‌شود.»

معضلات فلزات قراضه

تحقیق جدید در خصوص بازیافت فلزات توسط انستیتو فرانهافر (Fraunhofer Institute) که توسط لوئیس ترسرو اسپینوزا (Luis Tercero Espinoza) هماهنگ‌کننده ریسک سیستم‌های واحدهای کسب و کار در کارگاه ICA-IWCC ارایه شد، نشانگر تفاوت‌های جغرافیایی میان بازیافت در اروپا که در آن سیستم‌ها تحت حمایت قوانین و مقررات قرار دارند و آمریکا است که در آن جا قوانین مختلف ایالتی و انبوهی از مکان‌های دفن زباله، تلاش‌های برای نرخ‌های بالاتر بازیافت را محدود می‌کنند. البته در چین که تقاضای مس بسیار بالا است، دولت اقدام به معرفی ابتکار «حصار سبز» کرده که به نوعی توقف واردات محموله‌های قابل بازیافت کثیف و به درستی مرتب نشده از صادرکنندگان خارجی است. 

در ضمن، محدودیت‌های اعمال شده بر برخی انواع فلزات قراضه توسط چین منجر به یک سیستم سهمیه‌بندی و ممنوعیت شده است.

سوکدن استمرار فرآوری فلزات قراضه در جنوب شرق آسیا به ویژه مالزی را خاطرنشان ساخته که از آن جا، این محصول به عنوان فلزات قراضه با کیفیت بالا به چین صادر خواهد شد. شایان ذکر است که بازار داخلی فلزات قراضه قوی است در حالی که پیش‌بینی شده مقررات فلزات قراضه چین هم‌چنان سخت‌گیرانه باقی بمانند.

همیلیتون نتیجه‌گیری می‌کند که فلزات قراضه بتوانند به ظرفیت سه میلیون تن در سال برسند و تا سال ۲۰۲۵، مس بیشتری از سطوح فعلی را در اختیار واحدهای مس قرار دهند. او می‌گوید: «البته در حالی که ما باید بهبود بلند مدت را نامنعطف بدانیم، اما در کوتاه مدت، قراضه مس در برابر قیمت‌ها منعطف خواهد بود. مس هم‌چنان یک حفاظ در بازارهای مهم جهانی خواهد بود به ویژه با در نظر گرفتن این که تولید SXEW (استخراج حلالی (هیدومتالورژی) و بازیابی الکترولیتی) کاهش خواهد یافت.»