گروه رسانهای پردازش- آژانس بینالمللی انرژی (IEA) پیشبینی میکند تا سال ۲۰۲۵، آسیا نیمی از مصرف برق جهان را در اختیار داشته باشد بهطوری که تنها یک سوم برق جهان توسط چین مصرف خواهد شد.
برای واکاوی چگونگی تحقق این تقاضای رو به رشد برق در آسیا، تصویر گرافیکی فوق نمایانگر منابع اصلی برق آسیا به تفکیک کشورها با استفاده از دادههای ارزیابی آماری انرژی جهان و آژانس بینالمللی انرژی است.
ترکیب زغالسنگ ـ برق
اگرچه انرژی پاک در آسیا سرعت گرفته اما درحالحاضر زغالسنگ ماده اصلی تولید بیش از نیمی از برق این قاره است.
هیچ کشور آسیایی به انرژی هستهای، باد و خورشید به عنوان منبع اصلی برق خود متکی نیست علیرغم این که سهم ترکیبی این منابع طی دهه گذشته دو برابر شده است.
درصد کل ترکیبی برق، ۲۰۱۱ | درصد کل ترکیبی برق، ۲۰۲۱ | |
زغالسنگ | ۵۵ | ۵۲ |
گاز طبیعی | ۱۹ | ۱۷ |
برقآبی | ۱۲ | ۱۴ |
هستهای | ۴ | ۵ |
باد | ۱ | ۴ |
خورشید | ۰ | ۴ |
نفت | ۶ | ۲ |
زیست توده | ۱ | ۲ |
مقایسه فوق نشان میدهد کاهش اندک در اتکای این قاره به زغالسنگ، گاز طبیعی و نفت طی دهه گذشته ناشی از توجه به انرژی باد، خورشید و نیروی آب بوده است. البته رشد شدید در تولید برق بدان معنا است که هماکنون حجم بالایی سوختهای فسیلی سوزانده میشوند.
پس از زغالسنگ، گاز طبیعی در رتبه دوم پر مصرفترین منبع مورد استفاده برای تولید برق در آسیا قرار دارد که بخش اعظم تقاضای آن مربوط به خاورمیانه و روسیه است.
تقاضای سنگین برق در چین
درحالیکه چین تنها ۵ درصد تقاضای جهانی برق در سال ۱۹۹۰ را در اختیار داشت، این رقم تا سال ۲۰۲۵ به ۳۳ درصد خواهد رسید. این کشور هماکنون بزرگترین تولیدکننده برق در جهان است و سالانه دو برابر کشور رتبه دوم یعنی آمریکا برق تولید میکند. با چنین تقاضای بزرگی، منابع فعلی برق چین ارزش توجه را دارند زیرا این کشور برنامههایی برای تولید ترکیبی برق دارد.
هماکنون، چین یکی از ۱۴ کشور آسیایی متکی به زغال سنگ به عنوان منبع اصلی تولید برق است. در سال ۲۰۲۱، این کشور ۶۲ درصد برق خود را از زغالسنگ به دست آورد یعنی پنج هزار و ۳۳۹ تراوات ساعت. این تقریباً سه برابر کل برق تولید شده در هند در همین سال است.
پس از زغالسنگ، مابقی منابع ترکیبی تولید برق چین عبارتند از:
منبع | درصد کل ترکیبی برق (چین، ۲۰۲۱) |
زغالسنگ | ۶۲ |
برقآبی | ۱۵ |
باد | ۸ |
هستهای | ۵ |
خورشید | ۴ |
گاز طبیعی | ۳ |
زیست توده | ۲ |
علیرغم رشد یک و نیم برابری در دهه گذشته، تقاضای برق در چین همچنان روبه رشد است. دستاوردهای اخیر در زیرساختار انرژی پاک این کشور، نشان میدهد که این رشد با مواد تجدپذیر تأمین خواهد شد.
همچنین، چین برنامههای بلندپروازانهای برای تحول انرژی پاک خود طی چند سال آینده دارد. این برنامهها عبارتند از افزایش ظرفیت انرژی خورشیدی تا ۶۶ درصد بین سالهای ۲۰۵۰ و ۲۰۶۰، و همچنین استفاده از انرژی باد به عنوان منبع اصلی تولید برق تا سال ۲۰۶۰٫
مسیر آسیا به سمت انرژیهای پاک
به گزارش آژانس بینالمللی انرژی، جهان به سقف جدیدی در قبال آلایندگی تولید برق در سال ۲۰۲۲ رسید که این به دلیل رشد تولید برق با منبع سوختهای فسیلی در منطقه آسیا اقیانوسیه بوده است. گفته میشود این آلایندگیها تا سال ۲۰۲۵ به ثبات خواهند رسید زیرا شاهد رشد چشمگیر استفاده از مواد تجدیدپذیر و انرژی هستهای در آسیا خواهیم بود.
هماکنون، انرژی هستهای توجه خاصی را در این قاره به خود جلب کرده به ویژه با بحران انرژی سال ۲۰۲۲ که بر نیاز به استقلال و امنیت انرژی تأکید ویژهای داشت. به عنوان مثال، هند قصد دارد طی دو سال آینده تولید برق با انرژی هستهای را ۸۰ درصد افزایش دهد. ژاپن، کره جنوبی و چین نیز به دنبال افزایش ظرفیت هستهای خود هستند.
این مسیر چشماندازهای زیبای دیگری هم دارد به ویژه وقتی موضوع انرژی برقآبی در آسیا مطرح است. با موج گرما و خشکسالیها که در نتیجه تغییرات آب و هوایی بیش از پیش رایجتر میشوند، این قاره باید درسهایی را از رکورد پایین تولید برقآبی اروپا در سال ۲۰۲۲ فرا بگیرد تا بتواند به سراغ دیگر شکلهای انرژی پاک همچون باد و خورشید برود.
آینده به هر شکلی باشد، یک نکته بدیهی است: با طرحها و برنامههای بلندپروازانهای که در راه هستند، تولید ترکیبی برق آسیا قطعاً چهره متفاوتی طی چند دهه آینده پیدا خواهد کرد.